باتری دیپ سایکل (Deep cycle) چیست و چه تفاوتی با باتری معمولی دارد؟
مقدمه
قبل از توضیح در مورد باتری دیپ سایکل deep cycle لازم است با مفاهیم چرخه یا سایکل و عمق دشارژ آشنا شویم تا درک بهتری از عبارت دشارژ عمیق باتری بدست آوریم.
یک چرخه کامل عبارتست از فرآیندی که در آن یک باتری بطور کامل شارژ و سپس تخلیه شود. همانطور که می دانید دشارژ معادل ظرفیت از دست رفته باتری است اما عبارت عمق دشارژ یا عمق تخلیه (DoD) نشان دهنده مقدار ظرفیتی از باتری است که در طول یک بار تخلیه استفاده شده است.
تخلیه کامل معادل 100٪ DoD است. DoD رابطه معکوس با وضعیت شارژ (SoC) یعنی مقدار شارژ باقی مانده در باتری دارد. اگر DoD = 0% باشد یعنی SoC = 100% خواهد بود. با این درک از DoD و چرخه باتری، ممکن است تعجب کنید که واقعاً چه چیزی به عنوان دشارژ عمیق طبقه بندی می شود.
باتری دیپ سایکل Deep cycle چیست؟
همانطور که از نام این باتری مشخص است باتری سیکل عمیق یا دیپ سایکل Deep cycle نوعی باتری است که برای تحمل مداوم تخلیه های عمیق معادل با 80-100٪ DoD طراحی شده است.
اما آیا این به این معنی است که نمی توان از سایر باتری ها برای تخلیه عمیق استفاده کرد؟ در پاسخ باید گفت بله. اما این امکان تنها برای یک یا دو مرتبه مجاز است و به باتری آسیب نمی رساند اما اگر یک باتری غیر دیپ سایکلی به طور مداوم دشارژ عمیق داشته باشد در طول زمان به شدت آسیب خواهد دید. البته باید در نظر داشت دستگاه های یو پی اس دارای سیستم هوشمندی برای جلوگیری از دشارژ بیش از حد باتری های ساده هستند که تنها در صورت تغییر مقدار تنطیم پیش فرض توسط کاربر این دشارژ عمیق را انجام می دهند.
انواع باتری دیپ سایکل Deep cycle کدامند؟
در باتری های SLA (سیلد سرب اسید)، برق در صفحات باتری تولید می شود. در باتری‌های ساده با عمق دشارژ کمتر، صفحات نازک زیادی وجود دارد تا سطح بیشتری برای تولید سریع انرژی فراهم شود. اما در باتری‌های دیپ سایکل صفحات ضخیم‌تر از صفحات داخل سایر باتری ها هستند زیرا واکنش شیمیایی القاء کننده انرژی به داخل صفحه می‌رود و بنابراین باید ضخیم باشد تا بتواند واکنش را کنترل کند.
اگر صفحات نازک باشند صفحات سربی خیلی سریع تحلیل می‌روند و قادر به تحمل چندین بار تخلیه عمیق در طول زمان را نداشتند. باتری‌های SLA دیپ سایکل دارای دو زیر مجموعه شامل باتری های GEL دیپ سایکل و باتری های دیپ سایکل AGM می باشند. باتری های GEL از ماده ای استفاده می کنند که اسید الکترولیت داخل باتری را به یک ژله غلیظ تبدیل می کند و در نتیجه آن را غیر قابل جاری شدن می کند. این ژل در توزیع گرما و خارج کردن گاز بهتر از AGM است و بنابراین در طول عمر خود عملکرد بهتری دارد.
در باتری های AGM، یک تشک شیشه ای بین صفحات منفی و مثبت قرار می گیرد تا الکترولیت در جای خود بماند. این حصیر مانع نفوذ مایع باتری شده و سطح صفحات را برای توزیع بهتر الکترولیت نسبت به باتری های معمولی بهینه می کند. در باتری دیپ سایکل لیتیومی از سلول های انرژی استفاده می شود. سلول‌های انرژی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که جریان پایدار را در مدت زمان طولانی ارائه دهند و آنها را برای استفاده در پروژه هایی که چرخه شارژ و دشارژ باتری بطور مداوم صورت می گیرد و نیز عمق دشارژ زیاد مد نظر است ایده‌آل می‌سازد.
کاربردهای باتری دیپ سایکل Deep cycle
قبل از انتخاب باتری باید ایده روشنی در مورد میزان انرژی مورد نیازتان و مدت زمان نیاز به این انرژی که قرار است از باتری ها تامین شود داشته باشید.
به عنوان مثال یک تجهیز پزشکی را در نظر بگیرید که در یک بیمارستان استفاده می شود و قابلیت جابجایی دارد و عمدتا دور از پریز برق خواهد بود برای تمام مدتی که از پریز برق جدا می شود به یو پی اس خود متصل است و به برق باتری آن نیاز دارد. این تجهیز ممکن است هر روز برای مدت طولانی مورد استفاده قرار گیرد. طبیعتا باتری های این یو پی اس نیاز به تامین انرژی ثابت برای مدت زمان طولانی خواهد داشت و بنابراین این تجهیز نیاز به یک باتری دیپ سایکل برای تضمین طول عمر بالاتر و عملکرد بهتر دارد.
نمونه دیگری از باتری دیپ سایکل باتری تلفن همراه شماست. این باتری، بسته به عمر آن به گونه ای طراحی شده است که با یک بار شارژ تمام روز را دوام بیاورد و بتوانید هر روز از آن استفاده کنید. شما انتظار دارید که این باتری در تمام طول روز انرژی ثابتی را ارائه دهد بنابراین باید از باتری دیپ سایکل استفاده شود.
بسیاری از برنامه های کاربردی دیگر وجود دارند که از فناوری باتری دیپ سایکل استفاده می کنند و از جمله آنها می توان به تجهیزات ترابری دریایی، تجهیزات تفریحی (از جمله باتری های RV)، اسکوترهای متحرک، انواع وسایل نقلیه الکتریکی و کاربردهای خورشیدی اشاره کرد.
بطور کلی می توان گفت باتری‌های غیر دیپ سایکلی معمولاً در کاربردهای پشتیبانی یا اضطراری استفاده می شوند. بعنوان مثال باتری های اضطراری آسانسور در انتظار تامین برق پشتیبان در صورت قطع برق هستند. این باتری ها در مواقع اضطراری باید مقدار زیادی انرژی را به سرعت تحویل دهند. بطور کلی باتری غیر دیپ سایکلی را می توان به عنوان پشتیبان برق اصلی در نظر گرفت که در مواقع اضطراری انرژی زیادی را به یکباره تحویل می دهد در حالی که یک باتری دیپ سایکل می تواند انرژی ثابتی را در زمان طولانی و با عمق دشارژ زیاد ارائه دهد.
میزان دوام باتری دیپ سایکل Deep cycle چقدر است ؟
وقتی نوبت به اندازه‌گیری طول عمر باتری دیپ سایکل می‌رسد بایستی به جای پارامتر زمان، تعداد دفعات شارژ و دشارژ را در نظر گرفت. بعبارت دیگر یک باتری اسید سرب می تواند 200 مرتبه (بر اساس 100٪ DOD، تا 80٪ ظرفیت) تولید کند در حالی که یک باتری لیتیومی دیپ سایکل می تواند بیش از 10 برابر این مقدار را در 2000 سیکل به دست آورد.
نکات لازم برای شارژ صحیح باتری دیپ سایکل Deep cycle چیست؟
اگر می خواهید عمر و عملکرد باتری دیپ سایکل خود را به حداکثر برسانید ضروری است که آن را با شارژر استاندارد شارژ کنید. شارژ کردن باتری به روش صحیح نیاز به شارژر متناسب با نوع ترکیب شیمیایی و مقدار ولتاژ و ظرفیت باتری دارد. معمولا تمامی یو پی اس های امروزی دارای شارژرهای هوشمند و بسیار کارآمدی جهت شارژ باتری های مختلف هستند که به باعث طول عمر و کارایی بهتر باتری می گردد لذا از این نظر نیازی به نگرانی نیست!
آیا استفاده از باتری دیپ سایکل Deep cycle برای یو پی اس UPS ضرورت دارد؟
خیر. تمامی دستگاههای یو پی اس دارای سیستم هوشمندی در درون خود هستند که بصورت پیش فرض مانع از رسیدن باتری به مرز دشارژ 80 تا 100 درصدی که مناسب باتری های دیپ سایکل است می شوند مگر اینکه تنظیمات لازم توسط کاربر برای باتری دیپ سایکل و دشارژ تا این میزان صورت گرفته باشد. در این شرایط در صورتی که کاربر یو پی اس بخواهد از ظرفیت باتری ها تا آخرین حد آن استفاده نماید با در نظر گرفتن هزینه بیشتری که برای خرید باتری دیپ سایکل نسبت به باتری ساده بایستی انجام دهد این نوع باتری را انتخاب می کند.
لذا در شرایط عادی که کاربر در نظر دارد کاربری رایج و پیش فرض یو پی اس را داشته باشد می تواند از باتری های ساده مخصوص یو پی اس استفاده کرده و بکاپی مطابق با کاتالوگ سازنده دریافت نماید.
Submit your first comment